Szkolnictwo było jedną z głównych dziedzin życia społecznego, w której od roku 1945 wpływ oficjalnej władzy w Polsce zaznaczył się bardzo wyraźnie. Szkoła była terenem wpajania młodzieży poglądów i przekonań zgodnych z ówczesnym kursem politycznym. Taka sytuacja musiała kiedyś doprowadzić do zasadniczych korekt w wychowaniu dzieci i młodzieży.
Idea szkół społecznych narodziła się w kręgach polskiej opozycji w latach siedemdziesiątych jako reakcja na uniformizację szkolnictwa, które (zwłaszcza w zakresie wychowania) rozmijało się z oczekiwaniami rodziców i szerszych środowisk społecznych. Chodziło o przełamanie bezwzględnego monopolu władzy państwowej w dziedzinie szkolnictwa. Powstałe w 1987 roku w Warszawie Społeczne Towarzystwo Oświatowe doprowadziło po wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 roku do powołania w kilka miesięcy później pierwszych szkół społecznych. Inicjatorzy, rodzice i młodzież, wiązali ze szkołami społecznymi wielkie nadzieje. Można powiedzieć, że wyrosły one w atmosferze entuzjazmu i ogromnego zaangażowania tych wszystkich, którzy stanowili społeczność szkolną. W Częstochowie starania o zezwolenie na założenie szkoły podstawowej i liceum Społecznego Towarzystwa Oświatowego. Młodzi pracownicy naukowi Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Politechniki Częstochowskiej, Stanisław Cichoń i Grzegorz Lejman, Marlena i Andrzej Słaboszowie, Zbigniew Kołakowski oraz Piotr Tromczyński zainteresowali się powstaniem szkół nieco odmiennych od dotychczasowych.
- Uchwałą Nr 12/90 z dnia 1 lutego 1990 roku Zarząd Główny STO powołał Koło STO Nr 56 w Częstochowie.
- W dniu 16 lutego 1990 roku został wybrany Zarząd Koła Terenowego STO Nr 56, a pierwszym jego prezesem został Grzegorz Lejman. Koło w chwili I Walnego Zebrania liczyło 34 członków; ich liczba z czasem wzrastała.
- Od 1992 roku funkcję prezesa nieprzerwanie przez wszystkie kadencje pełni Andrzej Faracik.
- 01. 09. 1990r. - I Społeczne Liceum Ogólnokształcące STO im. Zbigniewa Herberta rozpoczęło swoją działalność. Twórcami tej szkoły byli: Marlena Słabosz, Zbigniew Kołakowski i Piotr Tromczyński. Organami odpowiadającymi za funkcjonowanie szkoły były najpierw: Zarząd Główny STO jako organ założycielski, Rada Szkoły, Dyrektor, Rada Nauczycieli i Rada Uczniów. W chwili obecnej funkcję Rady Szkoły przejęła Rada Rodziców. W ciągu pierwszych czterech miesięcy swego istnienia szkoła wynajmowała dwie niewielkie salki lekcyjne od Centrum Kształcenia Ustawicznego przy ul. Krakowskiej 19/21.
- Siedzibą Szkoły od 1991 do 1995 roku stał się dzierżawiony od Parafii p. w. Św. Antoniego dom katechetyczny przy ul. Wysokiej 9.
- Od 01. 09. 1995r. dzięki życzliwości Zarządu Miasta Częstochowy, szkoła otrzymała w dwudziestoletnią dzierżawę budynek przy ul. Rejtana 7. Uzyskanie lokum było początkiem długiej drogi przystosowywania go do potrzeb szkolnych: był to budynek nieremontowany od chwili wybudowania (w 1952r.). Przed placówką stanęło niezwykle trudne zadanie: sfinansowania – bez jakichkolwiek dotacji państwowych - remontu, którego koszty przekraczały ponad półtora miliarda starych złotych. Wsparcia udzielili Szkole pozyskani sponsorzy: firmy i osoby prywatne. Znaczny wkład wnieśli rodzice, nauczyciele i uczniowie. Ten solidarny wysiłek członków całej społeczności szkolnej doprowadził budynek do stanu obecnego.
- W listopadzie 1999r. uchwałą Nadzwyczajnego Zebrania SKT nr 56 STO utworzono Społeczne Gimnazjum nr 2, które funkcjonowało do 31 sierpnia 2019r. przy I Społecznym Liceum Ogólnokształcącym. Po spełnieniu wszystkich formalności na mocy Zaświadczenia nr 37/00 szkoła uzyskała wpis do ewidencji szkół niepublicznych, prowadzonej przez Prezydenta Miasta Częstochowy, oraz uprawnienia szkoły publicznej. 01. 09. 2000r pierwsi gimnazjaliści rozpoczęli naukę w nowo powstałej szkole.
- Rok 2001/ 2002 był wyjątkowym dla I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego i Społecznego Gimnazjum nr 2 STO. 13 kwietnia 2002r, w obecności żony i siostry Poety uroczyście nadano gimnazjum i liceum imię Zbigniewa Herberta, a przedstawiciele Zarządu SKT nr 56 STO - organu prowadzącego szkołę oraz Rady Rodziców wręczyli uczniom ufundowany sztandar.
- W kwietniu 2001 roku miała miejsce uroczystość nadania naszej szkole imienia Zbigniewa Herberta. Podjęto wówczas decyzję o przystąpieniu do Klubu Herbertowskich Szkół, skupiającego 12 liceów i gimnazjów, noszących imię Poety. Stowarzyszenie ma na celu integrację szkół oraz popularyzację twórczości Z. Herberta. Dwa razy w roku odbywają się spotkania członków Stowarzyszenia. Przedstawiciele naszej szkoły uczestniczyli w zjazdach w Warszawie, Kołobrzegu, Żorach, Bełchatowie.
- W styczniu 2017r. w wyniku reformy edukacji Społeczne Gimnazjum nr 2 zostało przekształcone w Społeczną Szkołę Podstawową nr 2 im. Z. Herberta i w latach 2017/2018 oraz 2018/2019 w budynku przy ul. Rejtana 7 funkcjonwały klasy VII i VIII.
- Od lutego 2018r. szkoła otrzymała w odpłatną dzierżawę budynek przy ul. Rejtana 7 na kolejne 10 lat.
- Decyzja o przekształceniu gimnazjum w szkołę podstawową spowodowała konieczność tworzenia "młodego Herberta". Uczniowie klas I, II, III, IV, V, VI znaleźli swoje miejsce w wynajętym budynku przy ul. Kościelnej 53/63. W latach 2018 i 2019 rozpoczęto przygotowania do utworzenia młodszych klas szkoły podstawowej.
- W styczniu 2019r. nasze liceum zostało przekształcone na czteroletnie liceum ogólnokształcące.
- 01 września 2019r. uczniowie klas Ia, Ib, IIa, IIIa, IVa, Va i VIa po raz pierwszy przekroczyli próg budynku przy ul. Kościelnej 53/63. Wakacje 2018/19 wypełnione wytężoną pracą całej społeczności szkolnej pozwoliły na rozpoczęcie pracy pełnej szkoły podstawowej. Od tej pory klasy I - VI pracować mogą w pięknych wnętrzach wyremontowanego budynku a klasy VII, VIII dzielić będą pomieszczenia z licealistami, którzy od 30-u lat uczą się przy ul. Rejtana 7.
- 28 stycznia Rada Pedagogiczna podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia Społecznej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Z. Herberta STO w Częstochowie do ogólnopolskiej grupy "BUDZĄCYCH SIĘ SZKÓŁ".
- Przed nami stoi tworzenie nowoczesnej szkoły, która da uczniom wiedzę i umiejętności funkcjonowania we współczesnym świecie, wzmocnienie i radość pobytu w przyjaznej szkole.
Dzisiaj patrzymy na wyremontowany budynek szkoły, dobrze wyposażone pracownie przedmiotowe, na nowe boisko, zadbane otoczenie naszej szkoły, na kolejne tabla – na których znajdujemy twarze naszych absolwentów… - to 30 lat naszej wytężonej pracy. Dzisiaj jesteśmy o 30 lat starsi, bogatsi o doświadczenia i wiemy, że nasi uczniowie znajdują w I Społecznym Liceum Ogólnokształcącym i Społecznej Szkole Podstawowej nr 2 im. Z. Herberta swoją wymarzoną szkołę.